Dobiegające z mieszkania piętro niżej odgłosy walenia młotem i pracy rozmaitych elektronarzędzi państwo A. znosili dzielnie, choć trwało to już trzeci miesiąc. Tego dnia jednak miarka się przebrała: pani A. rozpłakała się, a pan A. ciskał przekleństwa. Stali i patrzyli na ścianę w salonie, na której pojawiło się kilkumetrowej długości pęknięcie. Choć rysa powstała tylko na jednej ścianie, to z obu jej stron, toteż do naprawy był salon, przedpokój i pokój pani A. – w sumie pół mieszkania.
Kiedy przyda się biegły sądowy - budownictwo?
Państwo A. to z wykształcenia humaniści, niemający pojęcia o budownictwie. Dwa lata wcześniej wyremontowali jednak samodzielnie swoje mieszkanie, ucząc się wszystkiego z materiałów dostępnych w internecie. Przez ponad miesiąc skuwali tynki, uzupełniali ubytki, kładli gładzie, szlifowali, gruntowali i malowali, by wreszcie nacieszyć oczy widokiem idealnie równych, pomalowanych drogą farbą ścian.
Wolnoć Tomku…
Traf chciał, że mieszkanie poniżej kupił pan B., który szybko zlecił jego remont, w tym wyburzenie ścianki działowej. Ustalił to zarządca budynku, wezwany na pomoc przez małżonków A. Okazało się, że na usunięcie ścianki pan B. nie miał zgody, a architektura starego, poniemieckiego budynku, a zwłaszcza konstrukcja jego stropów sprawia, że taką operację można wykonać tylko pod pewnymi warunkami.
Opinia kontra opinia
Państwo A. powołali eksperta budowlanego, który uznał, że sprawcą szkody jest pan B. Pan B. zrobił to samo i uzyskał opinię, w myśl której „nie można jednoznacznie stwierdzić”, czy powodem pęknięć u państwa A. były zmiany w mieszkaniu poniżej. Sprawa trafiła do sądu. Sąd, mając w aktach dwie rozbieżne opinie pozasądowe, powołał biegłego z listy, a ten nie miał wątpliwości co do przyczyny powstania szkody. Pan B. musiał sięgnąć głęboko do portfela.
Biegły sądowy z zakresu budownictwa ma wiedzieć to, czego sąd sam nie ustali
Tak właśnie działają biegli sądowi. Ich opinie są dowodami w sprawach cywilnych i karnych. Pomagają także w dochodzeniach i śledztwach, działając na zlecenie prokuratury lub policji i innych służb. To konieczne, bo organy śledcze i sądowe nie dysponują specjalistyczną wiedzą, pozwalającą oceniać projekty budowlane, wykonanie prac, stan techniczny nieruchomości, przyczyny powstawania szkód i katastrof budowlanych. Muszą opierać się na opiniach ekspertów, mających nie tylko wiedzę i doświadczenie, ale także specjalistyczny sprzęt do rozmaitych badań i pomiarów.
Opinie sądowe i pozasądowe
Biegłego powołuje sąd, ale może to też uczynić każda ze stron. Działając na jej zlecenie, biegły wydaje opinię prywatną, która nie może być dowodem w sprawie, ale jest głosem danej strony, którego sąd nie może po prostu zignorować. Działający na prywatne zlecenie biegły może też podważyć opinię innego biegłego – sądową albo pozasądową. Laik najczęściej nie jest w stanie tego zrobić – chyba że np. biegły sądowy oceni stan wykonania balkonu, podczas gdy w budynku balkonów nie ma i nigdy nie było. Niestety, w polskim sądownictwie nierzetelność biegłych nie jest rzadkością.
Biegły sądowy rzeczoznawca budowlany
Długo można wymieniać elementy sztuki budowlanej, którym zajmuje się biegły sądowy rzeczoznawca budowlany. Budownictwo to przecież dziedzina rozległa. Ekspert może więc badać nie tylko wszystkie etapy powstania nieruchomości, od projektu aż po odbiór techniczny, ale też legalność budowy oraz prawidłowość użytkowania budynku. Ustalenia biegłego sądowego przyczyniają się do ustalenia odpowiedzialności osób lub firm za określone zdarzenie lub stan faktyczny i mogą mieć niebagatelny wpływ na wyrok, jaki zapadnie w danej sprawie. Pozasądowe (prywatne) opinie biegłych, choć nie mają takiego znaczenia dla sądu, stanowią dla niego nie tylko element wypowiedzi stron postępowania, ale i sygnał, że być może istnieje konieczność zbadania lub ponownego zbadania czegoś, co ma znaczenie dla rozstrzygnięcia.
Praktycy prawa wyraźnie zalecają, by strony i uczestnicy postępowań w sprawach związanych z budownictwem korzystali z usług biegłych, ilekroć opinia biegłego sądowego lub dostarczona przez stronę przeciwną jest dla nich niekorzystna. Zalecane jest też składanie wniosków o dopuszczenie dowodu w postaci opinii biegłego sądowego, albowiem należy to do aktywności procesowej strony, która nie powinna być przerzucana na sąd.
Biegły sądowy z zakresu budownictwa powinien być w stanie odpowiedzieć na każde pytanie w sprawach dotyczących budynków, prac budowlanych, stosowania się wykonawcy do projektu, użytych do budowy materiałów, zadaszenia, izolacji oraz najrozmaitszych szkód i awarii oraz przyczyn ich powstania. Jego opinia powinna zostać napisana w sposób zrozumiały dla osób niebędących fachowcami – na nic bowiem ekspertyza budowlana, której sąd nie zrozumie.
Zobacz również inne wpisy: